Tuinier of Slaaf

Tuinier of Slaaf? 

            Baie jare gelede het die Boer ‘n plaas gekoop. Hy het besluit om ‘n vrugteboord te vestig en die terrein skoon en gelyk gemaak, voordat hy die vrugtebome in netjiese rye geplant het. Na verloop van ‘n paar jaar kon hy die eerste vrugte geniet!

            Na nog ‘n paar jaar het hy bemerk dat daar ‘n klompie Muisvoëls van die ryp vrugte gevreet het, maar daar was nog meer as genoeg oor vir hom om van te lewe. Die vlytige Tuinier het sy vrugteboord bemes, besproei en die onkruid uitgeskoffel en die boord het pragtige vrugte voorsien. Na nog ‘n klompie jare bemerk hy dat die Muisvoëls verdwyn het, maar dat die tuin ingeneem is deur ‘n groot swerm voëls wat verskriklik raas. Of die lawaai wat die nuwe aankomelinge gemaak het, die muisvoëls verjaag het, kon die Tuinier nie dadelik vasstel nie! Hy het die boek ‘Voëls van Suider Afrika’ geraadpleeg en volgens die beskrywing gevind dat die nuwelinge Boskrappers [Phyllastrephus terrestris] genoem word. Volgens die beskrywing in die handboek, sal hulle wanneer hulle kos soek, in lawaaierige swerms op die woudvloer rondskuifel en blaarafval met hulle pote en snawels omkeer. Hulle habitat is digte doringveld en immergroen rivierwoude. Wanneer ons na die kaart kyk, wat hulle habitat aandui, merk ons dat dit Mosambiek, Zimbabwe, Kwazulu-Natal en ook die Ooskaap insluit. Die res van Suider Afrika is nie deel van hulle habitat nie.

            Twee jaar later is ons Tuinier besig om sy tuin te bewerk. Vir ‘n jaar lank het hy die nuwe voëls dopgehou en hulle gewoontes goed leer ken. Wanneer hy die dammetjie rondom een boom met water gevul het, het hulle net gewag tot hy met die volgende dammetjie besig was, dan het hulle by die vorige dammetjie gaan water drink en in die water gebad. Mettertyd kon hy hulle taal en hulle lyftaal redelik goed verstaan. Daardie tyd reeds was hy bekommerd oor hulle vraatsugtige vreetgewoontes!

            Nou is hy besig om onder die bome te skoffel en hy luister na die amper oorverdowende lawaai in die bome. Hy weet waaroor die lawaai gaan. Hulle sit tussen die blare van die bome wat hy geplant het en vervloek hom omdat hy hulle steur, terwyl hulle van die vrugte wil vreet. Die voorman, of sal ons sê die voorvoël het die grootste bek en vra vir die Tuinier: “Wat soek jy hier in ons tuin?” Die Tuinier vra vir die grootbek Boskrapper: “Hoe kan jy sê dit is julle tuin, want ek het die grond gekoop en die tuin aangelê?” Die Boskrapper sê: “Jy het die grond van ons gesteel! K.k.k. lag hy uit volle bors!”. Die Tuinier sê: “Dit lieg jy, want ek was voor jou op hierdie plaas!”. Die Boskrapper sê: “Jy moes nooit jou voete op die plaas gesit het nie”. Nou spring die hele swerm al kwetterend van een tak na die ander, sodat van die blare afval! Terwyl die swerm so raas merk die Tuinier dat die grootbek voorvoël weggevlieg het. Sou dit wees omdat hy nie ‘n antwoord op die Tuinier se beskuldiging het nie? ‘n Ander een haal weer die argument van die voorvoël op, dat hulle eiendomsreg op al die plase het. Die Tuinier wonder: “As die argument van die Boskrappers aanvaar moet word, wat dan van die Muisvoëls, want hy het hulle oor die hele land aangetref, maar wat sou al twee die voëlsoorte gevreet het voordat die Tuinier die bome geplant het?” Toe die argument aan die gang was, was daar nog niemand om die saak van die verjaagde Muisvoëls te stel nie! Die Tuinier besluit om nie verder oor grondbesit met die sotte te redeneer nie, want hy het nie ‘n manier gehad om van hulle ontslae te raak nie.

            Terwyl hy vanoggend maar weer besig was om te skoffel, vlieg ‘n groot klomp geel en swart Torre hot en haar tussen die vrugtebome deur. Hulle moedelose rondvlieëry het sy simpatie gewek, tot so ‘n mate dat hy hulle kon verstaan. Hulle ontsteltenis was die vraatsug van die Boskrappers, wat die nog onryp vrugte voortydig tot op die pit kaal vreet! Dis egter nie al probleem nie! Die Torre, wat geweet het wanneer die vrugte ryp is, het eintlik te laat by die boord opgedaag en die enkele krummels wat die vrate agterlaat, was gladnie so smaaklik ryp soos dit wat die Muisvoëls voorheen met hulle gedeel het nie!

            Die torre wat nou ook bygekom het, het die tuinier laat dink: Hoe is dit dat die Boskrappers, wat eintlik buitelanders is, sy grond wat hy gekoop het en die hele vrugteboord, wat hy geplant het kleim? Na regte was die Muisvoëls nog voor die Boskrappers in die boord en gestel hulle kleim nou ook die vrugteboord? Of is hulle te bang dat dit sal uitloop op konfrontasie met die agresiewe Boskrappers, wat bowendien baie meer as hulle is? En nou die Torre! Gaan hulle die grond kleim en sommer die vrugteboord ook! Gaan hulle argumenteer dat hulle in die grond geskuil het toe die tuinier die grond gekoop het?

            Dis tog eienaardig hoe eetgewoontes kan verander! Wat het die klomp wat so eise stel, geëet toe daar geen vrugteboord was nie? Wat het die Boskrappers gesoek om te eet, toe hulle tussen die blare op die grond in die woude geskrop het? Wat het die Muisvoëls geëet toe hulle gedurende ‘n lang tydperk oor die lengte en die breedte van die land beweeg het, toe daar nog geen vrugteboorde was nie? Wat het die Torre geëet voordat daar vrugteboorde was?

            Kom ons kyk eers na die Boskrappers. Hulle was gewoond daaraan om te leef in  gebiede met volop water en bosse. Voedsel het hulle tussen die blare gekry en drink- en badwater was volop. Waarom het sommige van hulle verskuif na ‘n gebied met min natuurlike oop waterbronne? En dan was daar ook nie woude met blaarbedekking op die grond nie! Indien hulle hul woongebied wou vergroot kon hulle dit slegs langs bestaande spruite en riviere doen, want daar was nie verder water nie! Ag en die voedsel was maar skaars! Hoe het dit gebeur dat hulle op dié paradys afgekom het? Wat ‘n geluk! Hulle moes wel aanpas wat hulle eetgewoontes betref, maar selfs dit wat hulle nou as voedsel het, is spanne beter as dit waaraan hulle gewoond was! Water word vir hulle in gerieflike dammetjies voorsien deur die gehate Tuinier! Wanneer die Tuinier nie in die tuin is nie, geniet hulle die volop voedsel voorraad en hulle weet dat water weer beskikbaar sal wees. As die Tuinier nie sorg vir dit nie, sal hulle so ‘n lawaai opskop totdat hy weer water sal voorsien!

            Die Tuinier besef dat die toekoms duister is, maar daar is tog nog ‘n klein gedeelte van sy tuin wat nognie deur die Boskrappers vernietig is nie. Dit is die paar kweperbome wat later eers ryp vrugte sal dra en omdat kwepers sy geliefkoosde vrugte is, besluit hy om die bome te beskerm deur dit met skadunet te bedek.

            Aangesien die Tuinier afhanklik is van die opbrengs van sy vrugteboord en daar is as gevolg van die vernielsug van die Boskrappers byna niks meer oor nie, besluit hy om tog maar die kweperbome te versorg en daarvan te leef; al sou dit ‘n armoedige bestaan beteken! Hy laat vaar die versorging van die res van die vrugteboord. Die leier van die Boskrappers vertel vir die res van die swerm dat hulle niks te vrese het nie, maar toe baie van hulle reeds van honger en dors gevrek het, gaan soek hulle na ‘n ander vrugteboord, maar kon dit nie vind nie, want Europa was te ver om te bereik!

            Die Boer was ‘n onafhanklike Tuinier, maar het ‘n Slaaf geword wat geweet het dat hy in die toekoms weer ‘n pragtige tuin sal bewoon!